Eenzaamheid

Hoewel gangbare definities van eenzaamheid het beschrijven als een staat van eenzaamheid of alleen zijn, is eenzaamheid eigenlijk een gemoedstoestand. Eenzaamheid zorgt ervoor dat mensen zich leeg, alleen en ongewenst voelen. Eenzame mensen verlangen vaak naar menselijk contact, maar hun gemoedstoestand maakt het moeilijker om contact met anderen te leggen.

De groeiende bezorgdheid over de gevaren van eenzaamheid heeft geleid tot een oproep van actie. In het advies wordt verwezen naar gegevens uit verschillende onderzoeken, waaruit blijkt dat bijna de helft van de volwassenen dagelijks eenzaamheid ervaart. Het rapport verwijst ook naar een meta-analyse waaruit blijkt dat het risico op vroegtijdig overlijden door eenzaamheid toeneemt door sociale isolatie. Bovendien kan het gebrek aan sociale contacten het risico op angst, depressie, beroertes, hartaandoeningen en dementie verhogen.

Eenzaamheid definiëren

Eenzaamheid is een universele menselijke emotie die zowel complex als uniek is voor elk individu. Omdat er geen eenduidige oorzaak voor is, kan het voorkomen en behandelen van deze potentieel schadelijke gemoedstoestand sterk verschillen. Een eenzaam kind dat moeite heeft om vrienden te maken op school, heeft bijvoorbeeld andere behoeften dan een eenzame oudere volwassene van wie de partner onlangs is overleden. 

Onderzoekers suggereren dat eenzaamheid verband houdt met sociale isolatie, slechte sociale vaardigheden, introversie en depressie. Eenzaamheid hoeft niet per se te maken hebben met alleen zijn. Als je je alleen en geïsoleerd voelt, beïnvloedt eenzaamheid juist je gemoedstoestand. Een eerstejaarsstudent kan zich bijvoorbeeld eenzaam voelen, ondanks dat hij omringd is door kotgenoten en andere medestudenten. Een soldaat die aan zijn militaire carrière begint, kan zich eenzaam voelen na een uitzending naar het buitenland, ondanks dat hij constant omringd is door andere leden van troepen.

Eenzaamheid versus alleen-zijn

Hoewel onderzoek duidelijk aantoont dat eenzaamheid en alleen-zijn slecht zijn voor zowel de mentale als de lichamelijke gezondheid, is alleen zijn niet hetzelfde als eenzaam zijn. Sterker nog, eenzaamheid heeft een aantal belangrijke voordelen voor de mentale gezondheid, waaronder een betere concentratie en een betere energievoorziening.

Eenzaamheid wordt gekenmerkt door gevoelens van isolement ondanks de behoefte aan sociale contacten. Het wordt vaak gezien als een onvrijwillige scheiding, afwijzing of verlating door anderen.

Allen-zijn daarentegen is vrijwillig. Mensen die graag tijd alleen doorbrengen, onderhouden positieve sociale relaties waar ze op terug kunnen vallen wanneer ze behoefte hebben aan contact. ze brengen nog steeds tijd met anderen door, maar deze interacties worden afgewisseld met periodes van alleen zijn.

Eenzaamheid is een gemoedstoestand die samenhangt met de behoefte aan menselijk contact, maar die toch eenzaam voelt. Mensen kunnen alleen zijn en zich niet eenzaam voelen, of ze kunnen contact met mensen hebben en zich toch geïsoleerd voelen.

Oorzaken van eenzaamheid

Factoren die bijdragen aan eenzaamheid zijn onder meer situationele variabelen zoals fysieke isolatie, verhuizen naar een nieuwe locatie, echtscheiding... Ook het overlijden van iemand die belangrijk voor je was, kan leiden tot gevoelens van eenzaamheid. Bovendien kan het een symptoom zijn van een psychische stoornis zoals depressie. Depressie zorgt er vaak voor dat mensen zich sociaal terugtrekken, wat kan leiden tot isolatie. Onderzoek suggereert ook dat eenzaamheid een factor kan zijn die bijdraagt aan depressieve symptomen.

Eenzaamheid kan ook worden toegeschreven aan interne factoren zoals een laag zelfbeeld. Mensen met een gebrek aan zelfvertrouwen denken vaak dat ze de aandacht of waardering van anderen niet waard zijn, wat kan leiden tot isolatie en chronische eenzaamheid.

Persoonlijkheidsfactoren spelen mogelijk ook een rol. Introverte mensen zijn bijvoorbeeld minder geneigd sociale contacten te onderhouden en te zoeken, wat kan bijdragen aan gevoelens van isolatie en eenzaamheid.

Uit onderzoek is gebleken dat niet-eenzame mensen die veel tijd doorbrengen met eenzame mensen, een grotere kans hebben om zich eenzaam te voelen.

Gezondheidsrisico's die verband houden met eenzaamheid

Eenzaamheid heeft een breed scala aan negatieve effecten op zowel de fysieke als de mentale gezondheid, waaronder

• Alcoholgebruik
• Antisociaal gedrag
• Beroerte
• Depressie
• Drugsmisbruik
• Hart- en vaatziekten
• Progressie van de ziekte van Alzheimer
• Slechte besluitvorming
• Veranderde hersenfunctie
• Verhoogde stressniveaus
• Verminderd geheugen
• Verminderd leervermogen
• Zelfmoord

Als je suïcidale gedachten hebt, neem dan contact op met de Zelfmoordlijn op 1813 voor ondersteuning en hulp van een getrainde hulpverlener. Als jezelf of een naaste in acuut gevaar verkeert, bel dan 112.

Dit zijn niet de enige gebieden waarop eenzaamheid zijn tol eist. Eenzame volwassenen bewegen bijvoorbeeld minder dan mensen die niet eenzaam zijn. Hun dieet bevat meer vet, ze slapen minder efficiënt en ze melden meer vermoeidheid overdag. Eenzaamheid verstoort ook de regulatie van cellulaire processen diep in het lichaam, waardoor eenzame mensen vatbaarden zijn voor vroegtijdige veroudering.

Een hoge mate van eenzaamheid hangt samen met lichamelijke gezondheidsproblemen.

Tips om eenzaamheid te voorkomen en te overwinnen

Eenzaamheid kan overwonnen worden. Het vereist wel een bewuste inspanning om iets te veranderen. Op de lange termijn kan een verandering je gelukkiger en gezonder maken en je in staat stellen om anderen om je heen positief te beïnvloeden. Hier zijn enkele manieren om eenzaamheid te voorkomen:

• Denk aan vrijwilligerswerk of een andere activiteit waar je plezier in hebt. Deze situaties bieden geweldige kansen om mensen te ontmoeten, nieuwe vriendschappen te sluiten en sociale interacties aan te gaan.
  
  
• Eenzame mensen verwachten vaak afwijzing, dus probeer je in plaats daarvan te concentreren op positieve gedachten en houdingen in je sociale relaties.
  
  
• Focus op het ontwikkelen van kwalitatieve relaties. Zoek mensen die dezelfde houding, interesses en waarden als jij hebben.
  
  
• Erken dat eenzaamheid een teken is dat er iets moet veranderen. Verwacht niet dat dingen van de ene op de andere dag veranderen, maar je kunt stappen ondernemen om je eenzaamheidsgevoel te verlichten en contacten op te bouwen die je welzijn bevorderen.
  
  
• Begrijp de effecten van eenzaamheid op je leven. Eenzaamheid heeft fysieke en mentale gevolgen. Als je merkt dat sommige van deze symptomen je gevoel beïnvloeden, doe dan een bewuste poging om ze te bestrijden.
  
  
• Sluit je aan bij een groep uit je omgeving waar mensen met dezelfde interesses elkaar ontmoeten. Je kunt ook overwegen om een cursus te volgen, lid te worden van een boekenclub of een sportles te volgen.
  
  
• Het opbouwen van nieuwe connecties is belangrijk, maar het verbeteren van je bestaande relaties kan ook een goede manier zijn om eenzaamheid te bestrijden. Bel bijvoorbeeld eens een vriend of familielid met wie je al een tijdje niet meer hebt gesproken.
  
  
• Het is belangrijk om met iemand in je omgeving te praten over je gevoelens. Dit kan iemand zijn die je kent, zoals een familielid, maar je kunt ook overwegen om met je huisarts of een therapeut te praten. Online therapie kan een goede optie zijn, omdat je hiermee kunt opnemen met een therapeut wanneer het jou uitkomt.

Eenzaamheid kan ertoe leiden dat je jezelf geïsoleerd en afgesloten van anderen voelt. Het is een complexe gemoedstoestand die kan worden veroorzaakt door veranderingen in je leven, psychische aandoeningen, een laag zelfbeeld en persoonlijkheidskenmerken. Eenzaamheid kan ook ernstige gevolgen hebben voor je gezondheid, zoals een verminderd mentaal welzijn en fysieke problemen.

Eenzaamheid kan ernstige gevolgen hebben voor je gezondheid. Het is daarom belangrijk om de signalen te herkennen die erop wijzen dat je je eenzaam voelt. Het is ook belangrijk om te onthouden dat alleen zijn niet hetzelfde is als eenzaam zijn.

Als eenzaamheid je welzijn beïnvloed, zijn er dingen die je kunt doen om nieuwe contacten te leggen en de sociale steun te vinden die je nodig hebt. Werk aan het leggen van nieuwe contacten en besteed tijd aan gesprekken met mensen in je leven. Als je het nog steeds moeilijk hebt, overweeg dan therapie. Wat je ook kiest, onthoud dat er mensen zijn die je kunnen helpen.