Wat is trauma?

Trauma is elke vorm van een ingrijpende gebeurtenis of ervaring die van invloed kan zijn op iemands vermogen om te functioneren en om te gaan met de gevolgen van een trauma. Trauma kan leiden tot emotionele, fysieke en psychische schade. Veel mensen maken op een bepaald moment in hun leven een traumatische gebeurtenis mee - van een verkeersongeval tot de onverwachte dood van een dierbare.

Niet iedereen ontwikkelt echter een posttraumatische stressstoornis (PTSS) na een traumatische gebeurtenis. Hoewel iemand mogelijk geen PTSS ontwikkelt, kan deze direct na een traumatische gebeurtenis toch PTSS-achtige symptomen ervaren. Veel van deze symptomen zijn in feite veelvoorkomende reactie op een traumatische gebeurtenis.

Trauma komt in vele vormen voor, maar er zijn enkele veelvoorkomende situaties die over het algemeen als traumatisch worden beschouwd. Traumatische gebeurtenissen die iemand op een bepaald moment in zijn leven kan meemaken, zijn onder andere:

• Misbruik
• Overval
• Auto-ongeluk
• Dood van een geliefde
• Scheiding
• Verlating door familie of ouders
• Gevangenisstraf
• Jobverlies
• Natuurramp
• Lichamelijk letsel
• Verkrachting
• Ernstige ziekte
• Terrorisme
• Geweld
• Getuige zijn van een misdaad, ongeval of overlijden

Sommige trauma's, zoals ongevallen of natuurrampen, zijn eenmalige gebeurtenissen met een beperkte duur en omvang. Andere trauma's zijn langdurig en aanhoudend, zoals het omgaan met een chronische ziekte of herhaaldelijk huiselijk geweld. Er zijn ook soorten trauma die vaak over het hoofd worden gezien, zoals trauma's die optreden tijdens een bevalling of operatie.

Symptomen

Er zijn enkele veelvoorkomende symptomen die kunnen optreden na een traumatische gebeurtenis. Hieronder volgen enkele veelvoorkomende reacties op trauma.

Opdringerige gedachten en herinneringen
Na een traumatische gebeurtenis is het gebruikelijk om opdringerige gedachten en herinneringen aan de traumatische gebeurtenis te ervaren. Dit komt vooral voor wanneer je iets tegenhoudt - bijvoorbeeld een persoon, plaats of afbeelding, dat je aan de traumatische gebeurtenis herinnert.

Hyperwaakzaamheid
Het is ook heel natuurlijk om je na een traumatische gebeurtenis meer op je hoede te voelen en je bewuster te zijn van je omgeving. Dit is echter een zeer beschermend symptoom, omdat je lichaam je probeert te beschermen door je bewuster te maken van mogelijke bronnen van dreiging en gevaar. Dit natuurlijke veiligheidsmechanisme zal gevoeliger zijn na een traumatische gebeurtenis.

Overprikkeling
Net zoals je waarschijnlijk alerter bent, zul je je na een traumatische gebeurtenis waarschijnlijk ook meer gespannen voelen. Dit maakt wederom deel uit van het natuurlijke beschermingssysteem van je lichaam. Angst en bezorgdheid vertellen ons dat er gevaar dreigt, en alle lichamelijke sensaties die daarmee gepaard gaan, zijn in wezen ontworpen om ons te helpen reageren op dat gevaar. Ze bereiden ons voor om te vluchten, te bevriezen of te vechten. Na een traumatische gebeurtenis zal het alarmsysteem van je lichaam gevoeliger zijn om je te beschermen tegen toekomstige traumatische gebeurtenissen.

Onveilig voelen
Na een traumatische gebeurtenis worden onze aannames dat de wereld een veilige en zeker plek is, begrijpelijkerwijs aan diggelen geslagen.  Daardoor kunnen mensen het gevoel krijgen dat elke situatie of plek potentieel gevaarlijk is. Plekken of situaties waar je jezelf ooit veilig voelde, kunnen nu bedreigend en angstwekkend aanvoelen. Dit komt vooral voor in situaties of plekken die je aan jouw traumatische gebeurtenis herinneren.

Als je enkele symptomen leest die vaak voorkomen na een traumatische gebeurtenis, zul je merken dat de meeste ook symptomen van PTSS zijn . Het is belangrijk om te onthouden dat het hebben van deze symptomen niet betekent dat je PTSS heeft. Hoewel de onderstaande symptomen belastend kunnen zijn, zijn ze vaak veel minder ernstig en intens dan de symptomen van PTSS. De diagnose PTSS kan pas worden gesteld na minimaal 30 dagen na een traumatische gebeurtenis, omdat veel PTSS-achtige symptomen feitelijk onderdeel zijn van de natuurlijke reactie van het lichaam op een traumatische gebeurtenis. Bij veel mensen nemen deze symptomen in de loop van de tijd geleidelijk af.

De onderstaande symptomen kunnen wijzen op een mogelijk risico op PTSS. Ze kunnen ervoor zorgen dat de hierboven genoemde verwachte traumasymptomen verergeren, wat uiteindelijk kan leiden tot PTSS. Daarom is het erg belangrijk om op de hoogte te zijn van de volgende symptomen:

Verlies van interesse
Het is belangrijk om te letten op verlies van interesse in activiteiten die je vroeger leuk vond, en op gevoelens van afstandelijkheid. Dit symptoom kan erop wijzen dat je het risico loopt depressief te worden. Dit symptoom kan er ook toe leiden dat je jezelf isoleert van anderen, waaronder belangrijke bronnen van sociale steun.

Vermijding
Na een traumatische gebeurtenis is het heel gebruikelijk om bepaalde situaties, activiteiten of mensen te vermijden. Let echter wel op vermijdingsgedrag. Het leidt meestal tot meer vermijding, omdat het de overtuiging versterkt dat de wereld geen veilige plek is. Deze vermijding kan vervolgens leiden tot verergering van de symptomen en uiteindelijk tot PTSS.

Ongezond copinggedrag
Net zoals het vermijden van activiteiten, situaties of mensen problematisch kan zijn, kan het vermijden van gedachten en gevoelens dat ook zijn. De symptomen die mensen na een traumatische gebeurtenis ervaren, kunnen zeer belastend zijn. Daardoor kunnen mensen ongezonde copingstrategieën - bijvoorbeeld middelengebruik, gebruiken om deze symptomen te vermijden. Vermijding is slechts een oplossing op de korte termijn en kan er op de lange termijn juist voor zorgen dat je gevoelens en gedachten intenser worden.

Diagnose

Als je symptomen van trauma ervaart, kan de diagnose PTSS gesteld worden. Het is echter belangrijk om te onthouden dat niet alle traumatische ervaringen leiden tot een diagnose van een traumagerelateerde aandoening. Wanneer je met je huisarts of therapeut praat, zal deze je vragen stellen over de symptomen die je ervaart en hoelang geleden het trauma heeft plaatsgevonden.

Als je nog enige tijd na de ervaring last hebt van klachten en deze klachten een grote impact hebben op je dagelijkse leven, zal je therapeut nagaan of je voldoet aan de diagnostische criteria voor een trauma- of stressorgerelateerde stoornis of eventueel een aanpassingsstoornis, afhankelijk van de precieze aard van je klachten.

Behandeling

Als je een trauma hebt meegemaakt, kan het nuttig zijn om met een therapeut te praten. Deze kan je ondersteunen en je helpen de symptomen die je ervaart beter te begrijpen. De behandeling is afhankelijk van de symptomen die je ervaart als gevolg van het trauma. Psychotherapie, zelfzorg of een combinatie van verschillende benaderingen kunnen hierbij helpen. Behandelingen richten zich vaak op het helpen van mensen om hun emotionele reactie op het trauma te integreren en eventuele daaruit voortvloeiende psychische klachten, zoals angst, depressie of PTSS, aan te pakken.

Psychotherapie
De behandeling kan bestaan uit het gebruik van cognitieve gedragstherapie (CGT). Daarmee wordt geprobeerd om gedachten en gevoelens die verband houden met trauma te evalueren en negatief denken te vervangen door realistischere gedachten.

Oogbewegingsdesensitisatie en Verwerking (EMDR) is een andere aanpak die gebruikmaakt van elementen van CGT in combinatie met oog- of lichaamsbeweging.

Omgaan met
Na het meemaken van een traumatische gebeurtenis is het erg belangrijk om gezonde copingstrategieën te implementeren, zoals het gebruiken van sociale steun, en het minimaliseren van ongezonde copingstrategieën, zoals vermijding door middel van alcohol of drugs. Dingen die je kunt doen om trauma te verwerken en ermee om te gaan:

Erken je gevoelens. Je hoeft jezelf niet te dwingen om met anderen te praten over hoe je je voelt; het is echter belangrijk dat je je gevoelens niet probeert weg te stoppen.

Zoek een steungroep waar je met andere mensen kunt praten die soortgelijke ervaringen hebben gehad.

Geef jezelf de tijd om te verwerken wat je voelt. Verwacht niet dat deze gevoelens van de ene op de andere dag verdwijnen. Neem in de tussentijd de tijd voor jezelf.

Zorg goed voor je lichaam. Eet regelmatig voedzame maaltijden, zorg voor voldoende rust en beweeg regelmatig.

Breng tijd door met vrienden en familie. Ook al heb je misschien het gevoel dat je alleen wilt zijn, afzondering kan het moeilijker maken om met de gevolgen van trauma om te gaan. Geef jezelf de ruimte om te steunen op mensen die om je geven en je steunen.

Het kan ook nuttig zijn om een ​​vaste routine of schema te hanteren. Traumatische gebeurtenissen kunnen iemands leven ernstig verstoren. Ze kunnen iemand het gevoel geven dat zijn of haar leven oncontroleerbaar en onvoorspelbaar is. Een vast schema kan helpen om wat orde en voorspelbaarheid in je leven te brengen.

Hoewel het vasthouden aan een routine de angst die verband houdt met de traumatische gebeurtenis niet wegneemt, kan het wel helpen bij andere bronnen van angst in je leven. Bij het opstellen van een schema is het belangrijk dat je tijd vrijmaakt voor zelfzorgactiviteiten; voorkom dat je je schema gebruikt om alleen maar bezig te zijn - bijvoorbeeld door je op je werk te storten, zodat je geen tijd hebt om na te denken over de traumatische gebeurtenis.