Overslaan naar inhoud

Wat is stresstolerantie?

Hoe gemakkelijk raken jouw veren in de war?
13 maart 2025 in
Wat is stresstolerantie?
Vida Boa
| Nog geen reacties

Stresstolerantie is iemands vermogen om met daadwerkelijke of vermeende emotionele stress om te gaan. Het houdt ook in dat een emotionele gebeurtenis overwonnen moet worden zonder deze te verergeren. Mensen met een lage stresstolerantie raken vaak overweldigd door stressvolle situaties en kunnen soms ongezonde of zelfs destructieve manieren vinden om met deze moeilijke emoties om te gaan.


Iedereen ervaart in zijn leven een grote verscheidenheid aan stress. Deze stress kan variëren van dagelijkse ergernissen tot ingrijpende gebeurtenissen zoals ontslag, een scheiding of het overlijden van een dierbare.


Of de stress nu groot of klein is, je vermogen om stress te verdragen kan van invloed zijn op hoe je met de situatie omgaat. Sterke negatieve emoties zoals schaamte, angst, woede, bezorgdheid, schuldgevoel en verdriet kunnen moeilijk te beheersen zijn. Hoe sterker deze emoties zijn, hoe moeilijker ze te beheersen zijn.


Slechte stressbestendigheid

Het kan lastig zijn om de specifieke emoties die je ervaart te identificeren. Dit kan ze nog angstaanjagender, onvoorspelbaarder en oncontroleerbaarder maken.

Soms maken mensen gebruik van ongezond gedrag, zoals opzettelijke zelfbeschadiging , eetbuien , middelenmisbruik of ander impulsief gedrag , als manier om met zeer stressvolle emoties om te gaan.

Helaas is de verlichting die deze zelfdestructieve maatregelen bieden van korte duur. En om het nog erger te maken, komen de pijnlijke emoties vaak zelfs sterker terug, met daarbij nog gevoelens van schaamte en schuld, wat nog vervelender is.


Gezonde stresstolerantie

Het goede nieuws is dat het leren van technieken om stress te weerstaan ​​je kan helpen bij het volgende:


  • Bereid je van tevoren voor op het omgaan met intense emoties
  • Geniet van een positievere langetermijnvisie op het omgaan met deze problemen

Uit onderzoek is gebleken dat tolerantie voor stress effectief kan zijn bij het helpen van mensen om woede en impulsiviteit beter te reguleren. Het verminderen van impulsiviteit kan ook andere nuttige voordelen hebben, zoals het verminderen van de kans dat mensen ongezond of zelfs riskant gedrag vertonen als manier om met stress om te gaan.



Factoren die de stresstolerantie van een individu beïnvloeden


Hoewel onderzoek heeft aangetoond dat tolerantie voor stress gunstig kan zijn bij de behandeling van verschillende psychische stoornissen, zijn er een aantal factoren die het ontwikkelen van deze vaardigheden lastig kunnen maken.


Biologische invloeden

Stresstolerantie kan biologische invloeden hebben. Onderzoek suggereert dat biologie een essentiële rol kan spelen bij het beïnvloeden van hoe goed iemand gevoelens van emotionele stress verdraagt.


Neurale netwerken, hersenchemie en specifieke hersenstructuren kunnen verband houden met gedragingen zoals het najagen van beloningen of het ontsnappen aan stress.


Onderzoek wijst ook uit dat baby's geboren worden met een bepaald temperament dat bij de geboorte al aanwezig is. Temperament is een sterke voorspeller van persoonlijkheidskenmerken die zich in de loop van de tijd ontwikkelen. Er zijn drie hoofdtemperamenten, waaronder:

Baby's die makkelijk in de omgang zijn, zijn kalm, flexibel en hebben een hogere stressbestendigheid.

Baby's die langzaam op gang komen, zijn voorzichtiger en verlegener en kunnen lichte stress vertonen totdat ze meer vertrouwd zijn met mensen en situaties.

Moeilijke baby's zijn emotioneler, hebben moeite met aanpassen en hebben meer tijd nodig om te kalmeren als ze gestrest zijn.

Deze hersenverschillen en wisselende temperamenten geven aan dat sommige mensen moeite kunnen hebben met een verhoogde reactie op stressoren, en dat het ontwikkelen van hun stressbestendigheid een grotere uitdaging is. Dit betekent niet dat deze vaardigheden niet ontwikkeld kunnen worden, maar het kan langer duren of meer inspanning vergen.


Verdraaide overtuigingen

Er zijn denkpatronen die het moeilijker kunnen maken om met emotioneel ingrijpende gebeurtenissen om te gaan. Deze automatische gedachten zijn cognitieve vervormingen, die iedereen in zekere mate heeft.


Voorbeelden van overtuigingen die niet bestand zijn tegen stress zijn onder meer:

​"Ik kan dit niet aan."

​"Ik zal mij nooit beter voelen."

​"Dit is verschrikkelijk."

​"Ik haat dit gevoel."

​"Het leven zit niet mee zoals ik wil."

​"Ik ben altijd wel ergens boos over."

​"Ik moet van dit gevoel af."


Let op wanneer je woorden gebruikt die extreem zijn, zoals 'altijd', 'nooit', 'liefde' en 'haat'. Zulke stressvolle overtuigingen kunnen leiden tot vluchtgedrag zoals terugtrekking, vermijding en soms zelfbeschadiging.

Ontwenning kan inhouden dat je jezelf isoleert en zelfs drugs of alcohol gebruikt om met de gevoelens van stress om te gaan en deze te verlichten.


Vermijding houdt vaak in dat je situaties vermijdt die tot ongemak leiden, waardoor het voor iemand soms moeilijk wordt om normaal te functioneren in het dagelijks leven.


Zelfbeschadiging kan inhouden dat je ongemakkelijke emoties naar binnen keert en dat je gedrag vertoont dat schadelijk is voor jezelf, zoals plukken, haren uittrekken, eetbuien of jezelf snijden.



Soorten stresstolerantietechnieken

Het leren van vaardigheden voor stressbestendigheid kan een zeer positief verschil maken in je vermogen om met moeilijke emoties om te gaan. Technieken voor stressbestendigheid die hierbij kunnen helpen zijn onder andere afleiding, zelfreflectie, radicale acceptatie en meer.

Door te leren omgaan met stress, kun je emotionele crises beter doorstaan ​​en meer plezier in jouw leven krijgen.


Afleiding

Afleiding kan een zeer effectieve manier zijn om je stresstolerantie te vergroten. Het omvat het gebruik van verschillende methoden om je gedachten af ​​te leiden van je stressgevoelens. Je kunt bijvoorbeeld je gedachten verzetten met een goed boek of tv-programma, met de hond wandelen of productieve manieren vinden om je energie kwijt te raken, zoals stofzuigen of de afwas doen.


Het moment verbeteren

Deze strategie omvat het gebruik van verschillende strategieën om de stressvolle situatie draaglijker te maken. Het visualiseren van een ontspannende scène, zoeken naar de positieve kant van de zaak of een mentale pauze nemen om iets prettigs te doen, zijn allemaal voorbeelden van manieren om het moment te verbeteren.


De voor- en nadelen afwegen

Deze techniek voor het verdragen van stress houdt in dat je de mogelijke voor- en nadelen van het wel of niet tolereren van stress afweegt. Het kan een goed hulpmiddel zijn om de kortetermijn- en langetermijngevolgen van een handeling af te wegen.


Radicale acceptatie

In plaats van je te richten op dingen die je niet kunt veranderen of waar je geen controle over hebt, houdt radicale acceptatie in dat je de dingen accepteert zoals ze zijn en gevoelens van spijt, woede en bitterheid loslaat.


Zelfverzachtend

Manieren vinden om jezelf te kalmeren en negatieve emoties onder controle te houden, is een belangrijk onderdeel van het opbouwen van stresstolerantie. Verschillende zintuiglijke ervaringen, zoals zicht, geluid, geur, smaak of aanraking, kunnen allemaal worden gebruikt om jezelf te kalmeren tijdens moeilijke momenten.



Hoe je vaardigheden voor stressbestendigheid kunt oefenen


Bij DGT en andere vormen van therapie wordt de nadruk gelegd op veel praktische en effectieve gedragingen waarmee u wordt afgeleid van intense emoties, waaronder:


Actief worden
Doe iets in beweging waarvan je weet dat je het leuk vindt, zoals wandelen in een mooie omgeving. Of doe iets wat je nu zou doen als je je niet zo verdrietig zou voelen.


Bijdragen
Kijk verder dan jezelf en richt je op het helpen van anderen - bijvoorbeeld door vrijwilligerswerk te doen.


Vergelijken
Denk aan een moment waarop je emotioneel nog meer van streek was dan nu. Geef jezelf complimenten en erkenning voor het feit dat je die crisis hebt doorstaan ​​en alles hebt gedaan wat je kon om deze te doorstaan.


Tegengestelde emoties oproepen
Vraag jezelf af: "Wat is het tegenovergestelde gevoel van de ellende die ik nu voel?" Doe dan iets waardoor je je juist anders voelt. Bijvoorbeeld, als je boos bent, kijk dan naar een comedy of film waar je altijd om moet lachen.


Denk groot
Het idee is om je hersenen te vullen met andere gedachten, zodat er geen ruimte is voor de verontrustende gedachten. Je hebt hiervoor veel details nodig, dus stel je bijvoorbeeld voor dat je kamer voor kamer een prachtig nieuw huis inricht of, als je in een menigte bent, het beroep van elke persoon raadt.


Zelf-kalmeren
Je bent misschien al bekend met deze kalmerende techniek, waarbij je zicht, geluid, geur, aanraking en smaak gebruikt om jezelf te "trakteren" op troostende, plezierige ervaringen. Maar bedenk deze keer hoe je een dierbare zou troosten die zich in dezelfde situatie bevindt als jij. Troost jezelf vervolgens op dezelfde zorgzame en meelevende manier.


Je lichaam de leiding geven
Sommige professionals in de geestelijke gezondheidszorg beschouwen dit als de beste manier om los te komen van intens kwellende emoties. Het is gebaseerd op het idee dat waar je lichaam je heen leidt, je emoties zullen volgen. Dus aan de slag! Ren de trap op en af. Als je binnen bent, ga dan naar buiten. Als je buiten bent, ga dan naar binnen. Je lichaam en je emoties zullen je dankbaar zijn.


Het doel van stresstolerantie is om je bewuster te worden van hoe je emoties je reactie op stressvolle situaties beïnvloeden. Andere stressmanagementtechnieken die je kunnen helpen meer zelfbewustzijn te ontwikkelen en emotionele stress effectiever te beheersen, zijn onder andere meditatie, progressieve spierontspanning, diepe ademhaling en rek- en strekoefeningen.

Je kunt al deze technieken zelf leren en oefenen, maar ze kunnen ook worden geïntegreerd in verschillende vormen van psychotherapie die zich richten op het aanleren van vaardigheden voor het omgaan met stress. 



Psychotherapie om de stresstolerantie te verbeteren


Hoewel het onderzoek naar stresstolerantie nog in ontwikkeling is, is al gebleken dat een slechte stresstolerantie een belangrijke rol speelt bij zowel de ontwikkeling als het in stand houden van een aantal psychische aandoeningen, waaronder:

  • Angststoornissen
  • Stemmingsstoornissen
  • Posttraumatische Stresstoornis (PTSS)
  • Middelengebruik
  • Persoonlijkheidsstoornissen

Eén belangrijke theorie suggereert bijvoorbeeld dat het onvermogen of de onwil om emotionele stress te verdragen het belangrijkste mechanisme is dat ten grondslag ligt aan de ontwikkeling van een borderlinepersoonlijkheidsstoornis (BPS).


Hierdoor zijn er verschillende therapievormen ontstaan ​​die aspecten van het ontwikkelen van vaardigheden voor stresstolerantie omvatten. Enkele hiervan zijn:

  • Interventies voor acceptatiegebaseerde emotieregulatiegroepen
  • Acceptatie- en commitmenttherapie
  • Dialectische gedragstherapie
  • Functionele analytische psychotherapie
  • Integratieve gedragstherapie voor koppels
  • Interoceptieve blootstelling
  • Mindfulness-gebaseerde cognitieve therapie


Dialectische gedragstherapie (DGT) kan je vaardigheden aanleren die direct gericht zijn op het vergroten van je stresstolerantie. DGT is een techniek die oorspronkelijk ontwikkeld is voor de behandeling van een borderline persoonlijkheidsstoornis (BPS), maar die ook gebruikt wordt voor een reeks andere aandoeningen, waaronder angst- en stemmingsstoornissen, PTSS, middelenmisbruik en andere persoonlijkheidsstoornissen.


Het is een vorm van cognitieve gedragstherapie (CGT) die vier vaardigheden omvat:

  • Aandacht
  • Interpersoonlijke effectiviteit
  • Emotionele regulatie
  • Noodtolerantie


Interoceptieve blootstelling kan je vermogen om de effecten van intense negatieve emoties op je lichaam te verdragen, zoals een verhoogde hartslag en spierspanning, vergroten. Het is een andere vorm van cognitieve gedragstherapie (CGT) waarbij je geleidelijk wordt blootgesteld aan fysieke sensaties die gepaard gaan met bedreigingen of stress.


Stress kan fysieke sensaties veroorzaken die van invloed zijn op hoe mensen denken over en reageren op stressoren. Door deze sensaties op te roepen, kunnen mensen de nutteloze gedachten en handelingen die met deze gevoelens gepaard gaan, identificeren.

Het doel van interoceptieve blootstelling is om mensen ongevoelig te maken voor deze fysieke sensaties en hen te leren dat deze gevoelens, hoewel onaangenaam, wel beheersbaar zijn.

Iedereen heeft wel eens stress, en we leren hoe we gedurende ons leven met stressfactoren om kunnen gaan. Onderzoekers blijven meer leren over hoe tolerantie voor stress zich ontwikkelt en bijdraagt ​​aan de etiologie van verschillende psychische stoornissen. Als gevolg hiervan zullen er steeds nieuwe behandelingen verschijnen die mensen helpen hun vermogen om stress te verdragen te ontwikkelen.


Als je moeite hebt met het beheersen van je emotionele reacties op stress, probeer dan een aantal van de technieken die ik in deze blog heb genoemd of ga met een therapeut aan de slag. Het doel van behandelingen zoals dialectische gedragstherapie is om deze stress-intolerante overtuigingen te identificeren en te vervangen door meer behulpzame, realistische gedachten. DGT en andere behandelmethoden richten zich ook op het resulterende gedrag en proberen dit te vervangen door effectievere copingvaardigheden.

Aanmelden om een reactie achter te laten