Dialectische gedragstherapie (DGT)

Dialectische gedragstherapie (DGT) is een aangepaste vorm van cognitieve gedragstherapie (CGT). De belangrijkste doelen ervan zijn mensen te leren in het moment te leven, gezonde manieren te ontwikkelen om met stress om te gaan, hun emoties te reguleren en hun relaties met anderen te verbeteren.

DTG was oorspronkelijk bedoeld voor de behandeling van borderline persoonlijkheidsstoornis (BPS), maar is inmiddels aangepast voor de behandeling van andere psychische aandoeningen dan BPS. Het kan mensen helpen die moeite hebben met het reguleren van emoties of zelfdestructief gedrag vertonen - zoals eetstoornissen en middelenmisbruik. Dit type therapie wordt soms ook gebruikt voor de behandeling van posttraumatische stressstoornis (PTSS).

DGT-technieken

DGT heeft zich ontwikkeld tot een evidence-based psychotherapeutische benadering die wordt gebruikt voor de behandeling van vele aandoeningen. De volgende settings worden vaak gebruikt:

Groepstherapie waarbij cliënten gedragsvaardigheden aanleren in groepsverband.

Individuele therapie met een deskundige, waarbij de aangeleerde gedragsvaardigheden van de cliënt worden aangepast aan de persoonlijke levensuitdagingen.

Online coaching, waarbij cliënten door de therapeut wordt begeleid bij het omgaan met een moeilijke situatie waarin deze zich op dat moment bevindt.

Hier zijn enkele strategieën en technieken die bij DGT worden gebruikt:

Mindfulness
Een belangrijk voordeel van DGT is de ontwikkeling van mindfulnessvaardigheden. Mindfulness helpt je te focussen op het heden of 'in het moment te leven'. Dit helpt je aandacht te besteden aan wat er in je omgaat - je gedachten, gevoelens, sensaties en impulsen, en je zintuigen te gebruiken om je af te stemmen op wat er om je heen gebeurt - wat je ziet, hoort, ruikt en aanraakt, zonder te oordelen.

Mindfulnessvaardigheden helpen je om te vertragen en je te concentreren op het gebruik van gezonde copingvaardigheden wanneer je midden in emotionele pijn zit. Deze strategie kan je ook helpen om kalm te blijven en te voorkomen dat je vastloopt in automatische negatieve denkpatronen en impulsief gedrag.

Voorbeeld: let op je ademhaling! Merk het gevoel van inademen en uitademen op. Voel hoe je buik op en neer gaat tijdens het ademen.

Noodtolerantie
Vaardigheden in het omgaan met stress helpen je om jezelf en je huidige situatie te accepteren. DGT leert je verschillende technieken voor het omgaan met een crisis, waaronder:

• Afleiding
• Het moment verbeteren
• Zelfverzachtend
• Denken over de voor- en nadelen van het niet tolereren van stress

Technieken voor stresstolerantie helpen je om je voor te bereiden op intense emoties en geven je de kracht om er op de lange termijn positiever mee om te gaan.

Voorbeeld: ren de trap op en af. Als je binnen bent, ga dan naar buiten. Als je zit, sta dan op en loop even rond. Het idee is om jezelf af te leiden door je emoties je lichaam te laten volgen.

Interpersoonlijke effectiviteit
Dit helpt je assertiever te worden in een relatie - bijvoorbeeld door je behoeften te uiten en 'nee' te kunnen zeggen, en tegelijkertijd de relatie positief en gezond te houden. Je leert effectiever te luisteren en te communiceren, om te gaan met lastige mensen en jezelf en anderen te respecteren.

Voorbeeld: Gebruik het acroniem GIVE om relaties en positieve communicatie te verbeteren:

Gentle - Zachtaardig - Val anderen niet aan, bedreig ze niet en oordeel niet over hen.

Interest - Interesse - Toon interesse met goede luistervaardigheden - ontbreek iemand anders niet.

Validate - Valideren - Erken de gedachten en gevoelens van de ander.

Easy - Gemakkelijk - Probeer een ontspannen houding aan te nemen, lach vaak en wees luchtig.

Emotieregulatie
Dit helpt je om effectiever met krachtige gevoelens om te gaan. De vaardigheden die je leert, zullen je helpen je emoties te identificeren, benoemen en veranderen.

Wanneer je in staat bent om hevige negatieve emoties - bijvoorbeeld woede, te herkennen en ermee om te gaan, word je emotionele kwetsbaarheid kleiner en kun je meer positieve emotionele ervaringen hebben.

Voorbeeld: Herken hoe je je voelt en doe het tegenovergestelde. Als je je verdrietig voelt en je wilt je terugtrekken van vrienden en familie, maak dan plannen om je dierbaren te zien.

Wat zijn de 4 fasen van DGT?

Dialectische gedragstherapie wordt ook onderverdeeld in vier behandelingsfasen:

Fase 1: Aan het begin van de behandeling worden de meest ernstige en zelfdestructieve gedragingen als eerste aangepakt. Dit kan gaan om problemen zoals zelfbeschadiging of suïcidaal gedrag.

Fase 2: Vervolgens richt de behandeling zich op problemen die de kwaliteit van het leven van de patiënt beïnvloeden, zoals de interpersoonlijke effectiviteit, het vermogen om emoties te reguleren en het vermogen om stress te verdragen.

Fase 3: De volgende stap is om de focus te leggen op kwesties die te maken hebben met zelfvertrouwen en interpersoonlijke relaties.

Fase 4: In deze fase is de behandeling erop gericht om mensen te helpen het maximale uit het leven te halen. Dit houdt onder meer in dat ze manieren vinden om gelukkiger te worden, hun relaties te versterken en hun levensdoelen te bereiken.

Waarvoor wordt DGT gebruikt?

DGT werd eind jaren 80 ontwikkeld door Dr. Marscha Linehan en collega's toen ze ontdekten dat cognitieve gedragstherapie (CGT) op zichzelf niet zo goed werkte als verwacht bij cliënten met borderline persoonlijkheidsstoornis. Dr. Linehan en haar team voegden technieken toe en ontwikkelden een behandeling die tegemoetkwam aan de unieke behoeften van deze personen.

Hoewel DGT is ontwikkeld met BPS in gedachten, kan het ook een effectieve behandeling zijn voor:

• Aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit (ADHD)
• Bipolaire stoornis
• Borderline persoonlijkheidsstoornis (BPS)
• Eetstoornissen zoals anorexia nervosa, eetbuistoornis en boulimia nervosa
• Gegeneraliseerde angststoornis (GAS)
• Ernstige depressieve stoornis en chronische depressie
• Niet-suïcidale zelfbeschadiging
• Obsessief-compulsieve stoornis (OCS)
• Posttraumatische stressstoornis (PTSS)
• Stoornis in het middelengebruik
• Suïcidaal gedrag

Voordelen van DGT

Bij DGT werken de cliënten en de therapeut aan het oplossen van de schijnbare tegenstelling tussen zelfacceptatie en verandering om positieve veranderingen bij de cliënt teweeg te brengen. Een onderdeel van dit proces is het bieden van validatie, waardoor mensen eerder geneigd zijn meer te werken en minder snel stress ervaren bij de gedachte aan verandering.

In de praktijk valideert de therapeut dat de handelingen van een individu 'logisch zijn' binnen de context van hun persoonlijke ervaringen, zonder het er per se mee eens te zijn dat de handelingen de beste aanpak zijn om een probleem op te lossen.

Elke therapeutische setting heeft zijn eigen structuur en doelen, maar de kenmerken van DGT zijn terug te vinden in groepsvaardigheidstherapie, individuele psychotherapie en online coaching. Dit zijn de zes hoofdstukken van DGT:

Acceptatie en verandering
Je leert strategieën om je levensomstandigheden, emoties en jezelf te accepteren en te tolereren. Je ontwikkelt ook vaardigheden die je kunnen helpen om positieve veranderingen aan te brengen in je gedrag en interacties met anderen.

Gedragsmatig
Je leert problemen of destructieve gedragspatronen te analyseren en deze te vervangen door gezondere en effectieve patronen.

Cognitief
Je richt je op het veranderen van gedachten en overtuigingen die niet effectief of nuttig zijn.

Samenwerking
Je leert effectief te communiceren en samen te werken in teamverband - therapeut, groepstherapie, psychiater...

Vaardigheden
Je leer nieuwe vaardigheden om je mogelijkheden te verbeteren.

Ondersteuning
Je wordt aangemoedigd om je positieve, sterke punten en eigenschappen te herkennen, te ontwikkelen en te gebruiken.

Effectiviteit van DGT

Omdat deze therapiemethode mensen kan helpen hun copingvaardigheden te verbeteren, kunnen ze effectieve manieren ontwikkelen om sterke emoties te beheersen en te uiten. Onderzoekers hebben ook ontdekt dat DGT effectief is, ongeacht iemands leeftijd, geslacht, genderidentiteit, seksuele geaardheid en ras of etniciteit.

BPS: Studies hebben aangetoond dat DGT effectief is bij de behandeling van borderline persoonlijkheidsstoornis (BPS) en het verminderen van het suïciderisico bij mensen met BPS. 

Suïcidaal gedrag: Uit een andere onderzoek bleek dat interventies waarbij vaardigheidstraining als onderdeel van de behandeling werd opgenomen, effectiever bleken te zijn in het verminderen van suïcidaliteit dan DGT zonder vaardigheidstraining.

Andere aandoeningen: Het meeste onderzoek naar DGT heeft zich gericht op de effectiviteit ervan voor mensen met BPS die suïcidale gedachten en zelfbeschadiging hebben, maar de methode is ook een succesvolle behandeling bij andere psychische aandoeningen. Uit onderzoek is bijvoorbeeld gebleken dat dit type therapie ook effectief lijkt te zijn bij de behandeling van PTTS, depressie en angst.

Dingen om te overwegen over dialectische gedragstherapie

DGT vereist een aanzienlijke tijdsinvestering. Naast de reguliere therapiesessies moeten mensen ook 'huiswerk' maken om aan vaardigheden te werken buiten de individuele, groeps- of online counselingssessies. Dit kan een uitdaging vormen voor mensen die moeite hebben om deze opdrachten regelmatig bij te houden.

Het oefenen van sommige vaardigheden kan voor sommige mensen ook een uitdaging zijn. In verschillende fasen van de behandeling verkennen mensen traumatische ervaringen en emotionele pijn, wat verontrustend kan zijn.

Kun je dialectische gedragstherapie zelfstandig uitvoeren?
DGT is een complexe therapievorm die mensen over het algemeen niet zelfstandig kunnen uitvoeren zonder begeleiding van een therapeut.

Er zijn echter een aantal dingen die je zelf kunt doen om nieuwe copingvaardigheden te ontwikkelen. Mindfulness, ademhalingsoefeningen en progressieve spierontspanning zijn bijvoorbeeld allemaal vaardigheden die je kunt gebruiken om je vermogen om met stress om te gaan te verbeteren.

Het is belangrijk om te onthouden dat dit geen vervaving is voor professionele hulp. Als je kampt met een psychische aandoening, is het altijd het beste om hulp te zoeken bij een professional in de geestelijke gezondheidszorg.

Hoe te beginnen met dialectische gedragstherapie?
De beste manier om erachter te komen of DGT geschikt voor je is, is door te praten met een therapeut die is opgeleid in deze methode. Deze zal je symptomen, behandelgeschiedenis en therapiedoelen evalueren om te bepalen of DGT een goede keuze voor je is.